حدیث سفینه که آنرا شیعه و سنی از پیامبر اکرم (ص) متواتراً نقل کرده اند ، به جایگاه والای اهل بیت عصمت و طهارت در عالم آفرینش اشاره دارد که در طوفانهای جهل و گمراهی ، ضلالت و تباهی ، هیچ راه نجاتی برای امت پیامبر (ص) و هر انسان آزاده ای نیست ، مگر پناه بردن به اینان که به منزله ی کشتی نجات و نوح دوران می باشند.
به منظور اجتناب از تطویل کلام از نقل حدیث مذکور از طریق شیعه ، خودداری و تنها به نمونه هایی از منابع اهل سنت که به این حدیث اذعان شده ، اکتفاء می نمائیم :
1- فخرالدين رازى در تفسیر کبیرش ( مفاتیح الغیب ) ، حدیث سفینة را در مورد اهل بیت (ع) اینگونه از پیامبر اکرم (ص) نقل کرده است
إنه صلى اللّه عليه و سلّم قال: (( مَثَل أهلِ بَيتي كَمَثَلِ سَفِينَة نُوحٌ مَن رَّكِبَ فِيها نَجَا )) مفاتيح الغيب، ج27، ص: 596
تفصیل بحث در ادامه مطلب
2- نظام الدين حسن بن محمد نیشابوری در تفسیر غرائب القرآن ، حدیث مذکور را اینگونه آورده است :
إن النبي صلى اللّه عليه و سلم قال : (( مثل أهل بيتي كمثل سفينة نوح من ركب فيها نجا و من تخلف عنها غرق ))
تفسير غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج6، ص: 74
3- ابوبكر عتيق بن محمد سورآبادی در تفسیر خویش با این عبارت حدیث سفینه را نقل کرده :
پيغامبر گفت : صلوات اللَّه عليه مثل اهل بيتى مثل سفينة نوح من ركبها نجا و من تخلّف عنها تردّى.
تفسير سور آبادى، ج3، ص 196
4- همچنین ابن کثیر ، حدیث سفینه را اینطور روایت نموده است :
و قال الحافظ أبو يعلى: حدثنا سويد بن سعيد، حدثنا مفضل بن عبد اللّه عن أبي إسحاق عن حنش،
قال: سمعت أبا ذر رضي اللّه عنه و هو آخذ بحلقة الباب
يقول: يا أيها الناس من عرفني فقد عرفني، و من أنكرني فأنا أبوذر سمعت رسول اللّه صلى اللّه عليه و سلم
يقول: «إنما مثل أهل بيتي فيكم كمثل سفينة نوح عليه الصلاة و السلام من دخلها نجا، و من تخلف عنها هلك»
همانا مثل اهل بیت من در میان شما همچون کشتی نوح (ع) است، هر که سوار شد نجات پیدا کرد و هر که سرپیچی کرد هلاک شد.
تفسير القرآن العظيم (ابن كثير)، ج7، ص: 187
5- امام محمد شافعی نیز در شعر معروفش به سفینه ی نجات بودن اهل بیت (ع) اینگونه تصریح نموده است :
(1) ولمّا رأيـتُ النـاس قـد ذهبت بهم مـذاهبُهـم فـي أبحرِ الغيِّ والجهلِ
(2) ركبـتُ على اسم الله في سفن النَّجا وهم آلُ بيـت المصطفى خاتمِ الرُّسْلِ
(3) وأمسكتُ حبلَ الله ـ وهو ولاؤهم ـ كـمـا قـد أُمِرنا بـالتمسكِ بالحبلِ
ترجمه شعرامام محمد شافعی :
(1)چون با چشم بصیرت دیدم که مردم *** در دریاهای گمراهی و نادانی ، در حال غرق می باشند
(2)با نام خدا ، به کشتیهای نجات ، پناهنده شدم *** که این کشتی های نجات ، همانا آلِ بیت خاتم رسولان ، حضرت (محمد)مصطفی (ص) می باشند .
(3)همچنین به ریسمان خدائی چنگ زدم که آن ولایت اهل بیت (ع) است *** کما اینکه قرآن به ما دستور به تمسُّک به آن داده است .
خوشتر آن باشد که سِرِّ دلبران گفته آید درحدیثِ دیگران
تبصره : چه زیباست که امام محمد شافعی در ابیات فوق ، حَبلُ الله را در قرآن به رشته ی ولایت اهل بیت (ع ) تفسیر نموده است .
(( فَتَأمَّل فِیهِ جَیِّداً ))
حافظ نیز به همین معنا اشاره نموده ، آنجا که فرموده است :
حافظ از دست مده دولت این کشتی نوح
ور نه طوفان حوادث ببرد بنیادت
حافظ در بیت فوق ، به مقام جمعُ الجمعی اهل بیت (ع) اشاره نموده و ( با ایهامِ ) به خویش و هرکه چون او ، از این بصیرت برخوردارست ، خطاب نموده که ، مبادا با کاهلی ، تسامح و عناد ، توفیقِ پناهده گی به این کشتی نوح ( اهل بیت علیهم السلام ) را از دست بدهد ، زیرا در اینصورت ، بدون تردید طوفان حوادث ، بنیاد ایمان او را بباد فنا خواهد داد .