پیام شیعه | Shia

حاضرِ غائب از نَظَر

  واژه غیبت، در زبانِ ما دو معنا دارد:

غیبت در برابرِ حضور : یعنی منظور ما از واژه ی غیبت ، عدمِ حضورِ امام زمان (عج) باشد . غیبتِ به معنای عدمِ حضور، در مورد حجّتِ خدا که وجه الله است؛ قابل تصوّر نیست. محال است حجت خدا ، جایی حاضر نباشد.

این که در دعای ندبه میخوانیم: «اَیْنَ وَجهُ اللهِ الَّذِی اِلَیْهِ یَتَوَجَّهُ اْلاَولِیاءُ» آن وَجهِ خدا ، که اولیای خدا به او توجّه دارند، کجاست؟ جوابش را قرآن داده است: «فَأیْنَما تُوَلُّوا فَثَّمَ وَجْهُ اللهِ»، در روایات داریم که : فرمودند : نحن وجه الله ( ما همان وجه خدائیم ) .

«اَللهُ لا إِلـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ» خدا قیّوم عالم است. خلیفه ی این قیّوم کیست؟ حجّت خداست. حجّت خدا به قائم‌مقامیِ خدا، قیّومِ عالم است. او عالَم را به أذن الله برپا نگه داشته است. مگر میشود او نباشد و چیزی برپا باشد؟ لولا الحجة لساخت الارض باهلها ( اگر یک لحظه حجت خدا نباشد دنیا نابود می شود )

اگر نازی کند از هم فرو ریزند قالب ها

لذا غیبتِ به معنای عدمِ حضور ، در موردِ حجتِ خدا و این که کسی بگوید امام زمان علیهالسّلام حاضر نیست، اصلاً حرف بی ربطی است.

معنای دوّم غیبت : پنهان بودنِ در برابرِ آشکار بودن و غیبتِ در برابر ظهور است. معروف است که اغلب می گویند امام ،حاضر است ولی ظاهر نیست ! علیرغم انتظار خیلی از مخاطبان عرض می کنم که این معنی نیز نادرست است .

ظاهرتر از حجّت خدا در این عالم کیست؟ یکی از اسامی خدا ( ظاهر) است و امام زمان به حکم ( نحن و الله الاسماء الحسنی ) ، همان نوری است که همه ی عالم بطور مستمر به نورانیت و اشراق ایشان ، ظاهر است ، اگر ما هم پا به عرصه ی وجود و ظهور گذاشته ایم از این رهگذر است . ( الشیعة مِن شُعاعِ نورنا ... ﺇﻥﱠ ﺭﻭﺡَ ﺍﻟﻤُﺆﻣِﻦِ ﻟَﺄَﺷَﺪﱡ ﺍﺗﱢﺼﺎﻟﺎً ﺑِﺮﻭﺡِ ﺍﻟﻠّﻪ ﻣِﻦِ ﺍﺗﱢﺼﺎﻝِ ﺷُﻌﺎﻉِ ﺍﻟﺸﱠﻤﺲِ ﺑِﻬﺎ).    

معنی ولائی و صحیح غیبت چیست ؟

حالا که غیبتِ حجّتِ خدا ، نه به معنای عدمِ حضور و نه به معنی عدم ظهور است ، پس غیبت به چه معناست ؟ اگر ایشان هم حاضر و هم ظاهر است ، پس چرا او را نمی بینیم ؟ !

پاسخ این است که ما از ایشان غائب هستیم . اگر حواس ظاهری و باطنی خود را ( جمع ) کنیم ، آنوقت ،حضور و ظهورِ ایشان را درک خواهیم کرد . لذا روز ظهور حضرت ، جمعه است.  (هذا يَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ يَوْمُكَ الْمُتَوَقَّعُ فِيهِ ظُهُورُكَ وَ الْفَرَجُ فِيهِ لِلْمُؤمِنِينَ عَلىٰ يَدَیكَ). مَتی غِبْتَ حَتّیٰ تَحتاجُ اِلیٰ دَلیلٍ یَدُلُّ اِلَیْکَ؟ کی غایب شده‌ای تا به راهنمایی ،نیازمند باشی که به سوی تو راهنمایی کند؟

  کی رفته‌ای زدل که تَمنّا کنم تو را

کی بوده‌ای نَهفته که پیدا کنم تو را

غیبت نکرده‌ای که شوم طالبِ حضور

پنهان نگشته‌ای که هویدا کنم تو را

با صد هزار جلوه برون آمدی که من

با صد هزار دیده ، تماشا کنم تو را

روز قیامت هم ، روز جمع شدن است؛ (يَوْمَ يَجْمَعُکُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ)، یکی از اسمهای قیامت یوم الجمع است. لذا اگر جمع شوی، اوّل قیامت صغریٰ برپا میشود که این قیامتِ صُغریٰ ، ظهورِ حجّتِ خداست.

در اصطلاح اهل معرفت : برخی در مقام فرق ( تفرقه ) هستند ، عده ای به مقام ( جمع ) رسیده اند و گروهی نیز به مقام جمع الجمعی این دو مقام نائل شده و بین وحدت و کثرت ، جمع سالم نموده اند .

در قیامتِ صُغریٰ، حجّتِ خدا ملاقات میشود؛ یوم اللّقاءِ حجّتِ خداست ؛ اما در قیامتِ کُبریٰ، یَومِ لِقاءُ الله (دیدار خدا )  ، با چشم دل است .

امام عسگری (ع) در روایتی خطاب به امام زمان (عج) فرمودند: اِعْلَمْ أنَّ قُلُوبَ أهْلِ الطَّاعَةِ وَ اْلإخْلاصِ نُزَّعٌ إلَيْكَ مِثْلَ الطَّيْرِ إذا أمَّتْ أوْكَارَها.

فرزندم ، مهدی جان : قلبها و دلهای اهل طاعت و اهل اخلاص به سوی تو پرمیکشد؛ همان طور که پرندگان به سَمتِ آشیانه ی خود ، پَر می کشند .

ای غائب از نظر ، بخدا می سپارمت

جان بسوختی و به جان دوست دارمت
خواهم که پیش میرمت ای بی وفا طبیب

بیمار باز پرس که در انتظارمت

(( برگرفته از دروس کلام تطبیقی ، مبحث انتظار ؛ توسط سید رضا نوعی ، متخلص به حکیم ))

🔥(( لَعنِ یزید ، از نگاهِ عُلمای اهلِ سُنَّت )) 🔥

🤔آلوسی ، یکی از عُلَما و مفسرانِ بزرگ اهلِ سُنَّت ، علیرغم تعصباتِ شدید و تفکراتِ سَلَفی اش ، در مورد لَعنِ یزید ، اینگونه فتوا داده است :
✍🏼من فتوای لَعنِ کسی مثلِ یزید را به اسم ، صادر می کنم هر چند تصور نشده که کسی از فاسقین مانند او بوده باشد و ظاهر آن است که او توبه نکرده است، و احتمال توبه ی او از ایمانش ضعیف تر است و ابن زیاد و عُمر بن سَعد و گروهی دیگر هم به او مُلحق می شوند. پس لعنتِ خدای عزَّوجل تا قیامت بر تمامی آنان و بر یاورانشان و کسانی که آنان را کمک کردند و پیروانشان و کسانی که تا امروز به آنان تمایل دارند.
📚( روح المعانی.ج13 ص229.ط دار الکتب العلمیة )

🤔همچنین ، آلوسی حدیثی را از پیامبر اکرم (ص) نقل کرده که ایشان فرموده اند:

🌹أعوذُ بِالله سُبحانَهُ مِن رَأسَ السِتِّینَ وَ إمارَةَ الصِّبیان .
🙏یعنی : «پناه می برم به خدای سبحان از ابتدای سال شصت و حکومت بچه ها »
📝آنگاه (آلوسی ) در تفسیر حدیثِ مزبور اظهار داشته :
🔥( یشیر إلى خلافة یزید الطرید لعنة الله تعالى على رغم أنف أولیائه لأنها کانت سنة ستین من الهجرة )
🍂یعنی : پیامبر (ص) در حدیث مزبور ، به خلافتِ یزید اشاره دارد که علیرغمِ ادعایِ طرف دارانش ، خداوند او را لعنت کند. زیرا فقط او بود که در ابتدای سال شصت هجری حکومت می کرد.
📚( روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، ج ۶ ص ۱۹۲)

👳🏿 جلال الدین سیوطی،یکی دیگر از علمای اهل سنت فرموده است :
🔥لعن الله قاتله وابن زیاد معه و یزید ایضاً . یعنی (خداوند قاتلِ حسین (ع) و ابن زیاد و یزید را لعنت نماید. )
📒( تاریخ الخلفاء  ص 207 )   

👤دانشمند دیگری از اهل سنت ، بنام سعد الدین تفتازانی در این باره گفته :
🖌فنحن لا نتوقف في شأنه بل في كفره وإيمانه لعنة الله عليه وعلى أنصاره وأعوانه.
🔥یعنی : ما در مورد يزيد سکوت نمي کنيم ؛ بلکه حتي در کافر يا مومن بودن او شک نداريم ؛ لعنت خدا بر او و ياوران و همکارانش .
📕( شرح العقائد النَسَفیه ، ص 103 )   

👓ابن جوزی نیز می فرماید : ان انكاره على من استجاز ذم المذموم ولعن الملعون من جهل صراح، فقد استجازه كبار العلماء، منهم الامام احمد بن حنبل (رضى اللّه) وقَد ذَكَر احمد فى حقِّ يَزيد مَا يَزيد عَلَى اللَّعنَة .
📖یعنی : اينکه منکر جايز بودن بدگويي از اين شخص ناپاک و لعن کردن اين شخص ملعون شده اند ،گمراهي آشکار است ؛ زيرا لعن او را بزرگان علما و از جمله امام احمد بن حَنبَل جايز دانسته اند ؛ و احمد بن حَنبَل در مورد يزيد کلامي گفته که از لعنت نيز، بدتر است.
📘(الردّ على المتعصّب العنيد - ص40) و 📒( غداء الألباب فی شرح منظومة الآداب - ج 1 ص 122)

💥در این میان ، امام محمد غزالی ، یزید را ( اَلشّابُّ التّائِب ) یعنی جوانِ نادِم و توبه کننده ، لقب داده و از لعنت نمودنِ براو نَهی کرده که امیر علیشیرِ نَوائی در پاسخ به او ، اینگونه سروده است :
🔥ای که گفتی بر یزید و آلِ او لعنت مَکن
🌧زان که شاید حق تعالی کرده باشد رَحمَتَش

😳آنچه با آلِ نَبی کرد او ، اگر بَخشَد خدا
👈هم ببخشایَد مرا ، گر کرده باشم لَعنَتَش

(( برگرفته از سلسله دروسِ عاشورا در نگاهِ اهلِ سُنَّت ، توسط سید رضا نوعی ، مُتخلّص به حکیم ))

(( آیا ضرب المثلِ خود را به کوچه ی علی چپ زدن ، اهانت است ؟ ))

👈در زبان عامیانه فارسی عبارات کنایه آمیز و همچنین ضرب المثل هائی وجود دارد که اخیرا از سوی برخی ، سوء تعبیر شده به این گمان که شاید منظور از اینها توهین به شخصیت های مذهبی و یا قداست های دینی بوده و توسط عده ای مغرض در فضای سایبری و ... رواج داده می شود . که اینک بنابه درخواست برخی از اعضای محترم کانال ( حکیم ) ذیلاً به این موضوع می پردازیم :

1- آیا ضرب المثل خود را به کوچه علی چپ زدن ، توهین به حضرت علی (ع) است ؟

📝 علامه دهخدا در لغت نامه اش فرموده :
👈 از این نام ( علی چپ ) ، شخص معینی منظور نیست و برای تعبیری مَثَلی بکار می رود . خود را به کوچه ی علی چپ زدن ؛ در تَداولِ عامه ، به معنی تجاهل نمودن برای جلبِ نفعی یا احتراز از زیانی می باشد.

2- ضرب المثلی دیگر (( علی می مانَد و حوضش )) :

🏝در مورد منشاء آن نیز اینطور نقل شده که عالِمی بر روی منبر برای استحقاق آبِ کوثر که ثاقی آن علی ( ع ) است شرایطی صَعب و دشوار می شمرد. چون حرفش به اتمام رسید ، فردی از مُستمعین برخواست و گفت: ای شیخ :  اگر راه رسیدن به بهشت و حوض کوثر اینقدر سخت باشد که تو می گوئی ، پس علی می مانَد و حوضش .😳

3- کسی که کارخطرناکی انجام دهد ولی برایش اتفاقی نیفتد به او می گویند :

🐈( طرف گربه ی مرتضی علی است ) ، زیرا گربه را هرطوری به هوا پرتاب کنند ، باز با چهارچنگول به زمین می افتد .

4- اخیراً نیز از شخصیتی فرضی و ساده لوح در قالبِ طَنز ، ساخته و پرداخته شده ، بنام ( غضنفر ) که برخی گمان می کنند منظور اهانت به آقا امیر المومنین است ، زیرا یکی از اوصاف ایشان ( غضنفر ) می باشد در صورتیکه این موضوع نیز صرفاً در حد یک گمانه زنی بوده و هیچ منشاء موثقی ندارد ، غضنفر به معنی شیر می باشد و هنگامیکه می گوئیم غضنفر آمد یا رفت یا مثلا چنین و چنان گفت ... ، هیچ گاه از این عبارات ، در ذهن مخاطب ، علی (ع) ، تداعی نمی گردد .

5- عبارات دیگری نیز اخیرا در مُحاوراتِ روزمَرّه ، مطرح است :

🚶🏻زمانی که میخواهند بگویند فلان چیز از مُد افتاده ، میگویند فلان چیز (جواد ) شده است. 👔👖

😜و نیز هنگامیکه میخواهند به کسی بگویند تو دیوانه ای و چیزی نمیفهمی.

                             (میگوند تو حرف نزن عبدالله ! ... )😔

⚡️از کنایه های فوق با اینکه شخص خاصی مَدّ نظر نیست ولی چون موجبِ وَهنِ ارزش مثبت اخلاقی و معنوی کلمات مقدسی مانند ( عبدلله و جواد ) می گردد ، بهتر است اجتناب گردد زیرا عبدلله ، نمادی برای بندگی خدا و جواد نیز نمادی برای صفتِ بخشندگی و فضیلتی اخلاقی محسوب می شود.

6-موضعگیری قرآن در قبالِ اینگونه موارد این است :

🔰« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ »( آیه 104 بقره)

🌧شان نزول:

🤔ابن عباس نقل مي كند: مسلمانان صدر اسلام هنگاميكه پيامبر صلي الله عليه و آله مشغول سخن گفتن و بيان آيات و احكام الهي بود، از او مي خواستند ، كمي با تاني سخن بگويد و ّه آنان مهلت دهد، تا بتوانند مطالب را خوب درك كنند و همچنين خواسته هاي خود را به وي برسانند، براي اين درخواست كلمه « راعنا» كه از ماده «الرعي» گرفته شده و معني « مهلت دادن» را مي دهد ، به كار مي بردند.ولي يهود همين كلمه «راعنا» را از ماده ي ديگري يعني«الرعونه» به كار مي بردند كه به معني كودني و حماقت است. براي يهود در اينجا دستاويزي بود تا اين كلمه را كه مسلمانان به معني صحيحي بكار مي بردند ، هنگام سخن گفتن پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله بكار برند و معني دوم را قصد نمايند.

👈آيه ی فوق براي جلوگيري ازين سوء استفاده نازل شد و به مومنان دستور داد: تا در آتی ، بجای كلمه ی « راعِنا» ،كلمه ی مُترادفِ آن یعنی «اُنظرنا» را ، بكار بَرَند.

✅ جمع بندی و تجزیه و تحلیل :

علیرغم اینکه ، هیچ کدام از ضرب المثل ها و یا کنایه های مذکور ، با هدفِ اهانت به شخص یا قِداسَت های فرهنگی ، دینی و اخلاقی ، تدوین نشده ، ولی با عنایت به آموزه ی قرآنی ( بند 6 فوق ) ، چنانچه احساس کردیم اینگونه عبارات ، کنایه ها ، طنزها و یا ضرب المثل ها ، در فضای خاصی ، بارِ مثبتِ خود را از دست داده و بلکه عملاً موجب سوء تعبیر در اذهان می گردد ، ترجیحاً از بکار گیری آنها خودداری نموده و بجای آن از ضرب المثل یا کنایه های دیگری که خوشبختانه در ادبیاتِ غنی ما ، امثالِ آن زیاد می باشد ، استفاده کنیم .

👈 (( برگرفته از دروس آسیب های فولکلور یا فرهنگ عامه ، توسط سید رضا نوعی ، متخلص به حکیم ))📚

(( آیا صدای جُغد یا عَطسه زدن ، شوم است ؟ ))

معنای تفأل و تَطَیُّر :

فال زدن اگر خیر باشد به آن «تَفَأّل» می‌گویند، و اگر شرّ باشد به آن «تَطَیُّر» مى‏‌گویند .

1- متأسفانه خرافاتی بین جامعه از دیرباز رایج می باشد ، مانند : بَد یُمن دانستنِ صداى جُغد و نشستن آن بر بام خانه و یا شوم بودنِ یک بار عطسه زدن ، در این موقع معمولا انجام کارهای خود را متوقف کرده و اصطلاحاً می گویند ( صبر آمده ) ، همچنین دیدنِ کلاغ ،هنگام خروج از منزل برای هر کاری و ازجمله مسافرت را نیز شوم دانستن که همه ی اینها فاقد توجیه منطقی و عقلانی بوده و از سوی اسلام نیز نهی شده است .

عطسه نه تنها شوم نیست بلکه برای سلامتی بدن مفید می باشد به تعبیر روایات وارده : عطسه زدن ، نشانه ی امان از (مرگ) تا سه روزمی باشد و مستحب است هنگام عطسه زدن (( اَلحَمدُلله )) گفته شود .

از پيامبر اكرم(ص) روایت شده : « الطّيرةُ شِركٌ ولكنّ اللهَ عزّوجلّ يُذهِبَهُ بِالتَّوَكُّل »

یعنی : فالِ بد زدن نوعى شِرك است و ليكن خداوند متعال آثارِ این بدگُمانی را با توكل از بين مى برد .

زيرا مفهومش اين است كه غير از خدا را در سرنوشتِ خودمان مؤثر و شريك دانسته ایم و اين نوعى شرك است.

اگردر هر موردی ، احساس نگرانی کردیم ، بر حسب روایت وارده باید بهتر است این دعا را بخوانیم :

«اِعتَصَمتُ بِکَ یا رَبِّ مِن شَرِّ مَا اَجِدُ فِى نَفسِى»

یعنی : پروردگارا از شَرِّ آنچه در دلِ خود احساس مى‏‌کنم به تو پناه مى‌‏برم .

2- در مقابل تَطَیُّر( فالِ بَد زدن) ، تَفَأّل می باشد که به معنی فالِ خوب زدن است . زیرا آن نشانه ی حُسنِ ظَنِّ به خدا و مایه ی امیدواری بوده و آثار مثبت روانی دارد.

از پیامبراکرم(ص) در این مورد روایت شده که فرمودند:  تَفَأّلوا بِالخَیرَ تَجِدُوهُ .

یعنی همواره فالِ نیک بزنید تا آثارِ مثبت آنرا بیابید .

3- اما تَفَأّلِ به دیوان حافظ ، از سوی علمای بزرگی مانند علامه ی طباطبائی و ... بدان عمل می شده و مرحوم صاحب جواهر نیز آنرا جایز دانسته است .

           ( جواهر الکلام ج 12 ص 171 )

بقول حافظ علیه الرحمه :

رُخِ تو در دلم آمد ، مُراد خواهم یافت

چرا که حالِ نِکو در قَفای فالِ نکوست

4- در دين اسلام از هرگونه پیشگوئی و طالع بینی مانند : ( آئینه بینی ، کف بینی ) و یا اشکال دیگر آن مثل ( فال قهوه ، فال چای ، حروف ابجد و ...) نیز نهی شده است .

5- سخن آخر اینکه :

براساس آموزه های اسلام و مکتب اهل بیت (ع) ، ما باید به این باور برسیم که این ما هستیم که سرنوشت خوب یا بد خود را با اعمال نیک یا ناپسندِ خویش ، تعیین می کنیم و شنیدن صدای جغد یا عطسه کردن و نیز گمانه زدن های ذهنیِ تِهِ فنجان قهوه ، هیچگاه سرانجام انسان و مقدراتش را رَقَم نخواهد زد . بلکه می بایست همواره در امور زندگی ، به لطف و عنایت خداوند متعال تکیه و توکل نمائیم و در نابسامانی ها نیز به او پناه ببریم .

گفتی: غزل بگو، چه بگویم؟ مَجال کو؟
شیرینِ من ، برای غَزَل شور و حال کو؟

پَر می زند دلم به هوای غزل ، ولی
گیرم هوایِ پَر زدنم هست ، بال کو؟

گیرم به فالِ نیک بگیرم بهار را
چشم و دلی برای تماشا و فال کو؟

تقویمِ چار فصلِ دلم را وَرَق زدم
آن برگهای سبِزِ سَرآغازِ سال کو؟

رفتیم و پُرسِشِ دلِ ما بی جواب ماند
حالِ سُؤال و حوصله ی قِیل و قال کو؟