پیام شیعه | Shia

🔴انکار ستارگان ، بزرگترین دستاورد نجومی مکتب تصوف  ⁉️😳

✍️اخیراً کلیپ صوتی و تصویری تحت عنوان ( عیار تجربه ) از آقای محمد حسن وکیلی در پایگاه اطلاع رسانی ایشان و کانال تلگرام مرتبط با آن در فضای مجازی منتشر شده که طی آن نامبرده ، صراحتاً وجود خارجی ستارگان را  انکار نموده و نورهایی که در هنگام شب در آسمان مشاهده می شود را تلألوهای عالَمِ مثال و ملکوت می داند که در این مقاله به نقد و بررسی ادعای نامبرده خواهیم پرداخت .

فایل صوتی سخنان آقای وکیلی

🛑نقد و بررسی ادعای آقای وکیلی ، مبنی بر انکار وجود ستارگان در جهان هستی :

 آقای وکیلی می گوید :

(( ... 👈 ما اصلاً دلیلی نداریم که یک چیزی بعنوان ستاره در عالم وجود داشته باشد که بعد بخواهیم از اندازه و خصوصیاتش حرف بزنیم 👉 ...))

تبصره :

1- وقتی می خواهند بدیهی بودن قضیه ای را مثال بزنند می گویند : ( اظهر من الشّمس ) می باشد ،  با کمال شگفتی آقای وکیلی ، بدیهی ترین حقیقت جهان هستی ، یعنی وجود خورشید که نزدیک ترین ستاره به کُره ی زمین است و سایر ستارگان را صراحتاً و مطلقاً ، انکار نموده است .

2- انکار خورشید و ستارگان ، مغایر با نص قرآن کریم می باشد . زیرا در قرآن به خلقت ( شمس ) و قمر ( ماه ) و حرکت آنها تصریح شده ( وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۖ كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ ) ( آیه 33سوره انبیاء )

✔️قرآن کریم در آیه دیگر ضمن اشاره به خلقت آن دو ( خورشید و ماه ) ، نکات دقیقی را گوشزد فرموده :

(هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ ۚ مَا خَلَقَ اللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِالْحَقِّ ) ( آیه 5 سوره یونس )

الف )  برای شمس ( خورشید ) که ستاره است ، صفت (ضیاء ) را آورده و برای ماه صفت ( نورا ) ، واژۀ ضوء بر چیزى دلالت دارد که نورش ذاتى بوده و از دیگرى نگرفته باشد مانند روشنى خورشید و واژۀ نور بر چیزى دلالت دارد که نورش از دیگرى گرفته شده باشد مانند نور ماه که از خورشید گرفته .

ب )  اصل خلقت ماه و خورشید ، حق بوده و غیر قابل انکار و تشکیک می باشد .

ج ) اینکه می فرماید : ( لِتَعْلَمُوا عَدَدَ اَلسِّنِینَ وَ اَلْحِسٰابَ ) ، اشاره به آن است که با گردش دقیق و منظم ماه ( و خورشید ) ، حساب و شمار ایام ، ماه و سال را بدانید . گردش خورشید و ماه و نیز حرکت زمین ، آنقدر دقیق و منظم است که منجمان با دقت شگفت انگیزی ، زمان وقوع رخدادهای نجومی مانند : ( کسوف ، خسوف ) و غیره را در آینده محاسبه می کنند .

د ) در زمانی که با پیشرفت علم و تکنولوژی ، بشر به راحتی به کرات می رود و از سطح سیارات نمونه هایی از سنگ و خاک برای آزمایش می آورد و با ماهواره نمای کرات و خصوصا زمین و شکل کروی بودن آن را مشاهده و تصویر برداری می کند ، انکار این حقایق ، غیر قابل توجیه است .

3 - قرآن کریم به وجود ستارگان با عنوان ( نجم و نجوم ) اشاره و به خواص آنها نیز اینگونه تصریح نموده :

فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ ( آیه 75 سوره واقعه )
سوگند به جایگاه ستارگان
وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ( آیه 97 سوره انعام )
و اوست كسى كه ستارگان را براى شما قرار داد تا در تاريكى‌هاى خشكى و دريا، به وسيله آنها راه را يابيد.
َإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ ( آیه 8 مرسلات )
 وقتی که ستارگان همه بی نور و محو شوند.
طمست: طمس و طموس: كهنه شدن و محو شدن و نيز محو و هلاك كردن. لازم و متعدى هر دو آمده است. راغب ازاله اثر شى‏ء گفته است‏ آن با خاموش شدن و تيره شدن نجوم سازگار است
َإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ ( آیه 2 سوره تکویر )
و هنگامی که ستارگان آسمان تیره شوند (و فرو ریزند).
انكدرت: كدر و كدورت: تيرگى. به معنى پراكنده شدن نيز می آيد.
وَإِذَا الْكَوَاكِبُ انْتَثَرَتْ ( آیه 2 انفطار ) و هنگامی که ستارگان آسمان فرو ریزند
انتثرت: نثر: پراكندن. انتثار: پراكنده شدن. راغب گويد: «نثر الشي‏ء نشره و تفريقه» «انتثار» به معناى پراكندگى است و به چيزى كه بر سر عروس مى‌ريزند، نثار گويند.

تبصره :

الف ) وجود ستارگان بر حق بوده و خداوند به آن سوگند یاد فرموده ، حال آنکه آقای وکیلی ، اصل وجود آنها را انکار نموده و می گوید : 👈( اصلا چیزی در عالم به عنوان ستاره نداریم )😳

ب )  از نظر نجومی جایگاه ستارگان در جهان هستی به قدری منظم و دقیق است که به تصریح قرآن ، انسان می تواند برای جهت یابی در خشکی و دریا از آنها استفاده نماید .

د )  اجرام مزبور (ستارگان ) ، نورانی هستند و بالاخره هنگام قیامت ، دچار طمس ( محو و نابودی ) و کدورت ( تیرگی و خاموشی ) و انتثرت ( پراکندگی و ریزش ) می گردند .

🔴آقای وکیلی در ادامه سخنان خود می گوید :

(( ... 👈 از نظر حکما ، نورهایی که هنگام شب در آسمان دیده می شود تلألوهای عالَمِ مثال است ! که این حرف درستی است کما اینکه این اعاظم از نوع تلألوهایی که در آسمان می بینند خصوصیات گذشته و آینده و روابط اینجا با عوالم ملکوت را کشف می کنند 👉... ))

تبصره :

آقای وکیلی پس از انکار اصل وجود ستارگان ، می گوید :

نورهایی را که ما هنگام شب در آسمان مشاهده می کنیم از اجرام آسمانی به نام ستاره نیست بلکه این نورها در حقیقت ، تلألوهای عالَمِ مثال و ملکوت می باشند . 😳

🛑نقد و بررسی :

(1) - نامبرده برای اثبات ادعای خود ، هیچ دلیل عقلی یا نقلی ارائه ننموده است .

(2) - اگر نورهایی که در آسمان مشاهده می کنیم از ستارگان نباشد و بلکه از تلألوهای عالَم مثال باشد  ، در آن صورت قطعاً این تلألوها فقط توسط اهل یقیق قابل مشاهده بود نه همه ی مردم ، حال آنکه قرآن کریم می فرماید :

( وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ ) ( آیه 5 سوره ملک )
و ما آسمان دنیا را به چراغهای انجم رخشان زیب و زیور دادیم .

کلمه مصابیح جمع مصباح (چراغ) است ، و اگر ستارگان را چراغ نامیده به خاطر نورى است که از آنها تلألؤ مى کند .

( وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ ) ( آیه 16 سوره حجر)
ما در آسمان برجهائی (ستارگانی ) قرار دادیم ، و آنرا برای بینندگان تزیین کردیم .

✔️از تعبیر ( لِلنَّاظِرِينَ ) روشن می گردد که ستارگانی که آسمان دنیا با آن زینت یافته ، برای همه ی بینندگان و ناظرین با همین چشم حسی و ظاهری قابل رویت است . حال آنکه اگر این انوار از تلألوهای عالَم مثال و ملکوت باشند ، فقط اهل یقین و عرفا می توانستند آن را مشاهده نمایند و در این صورت قرآن باید می فرمود : زَيَّنَّاهَا لِلعارِفينَ .

توضیح اینکه :

الف ) قرآن کریم مشاهده حقایق عالَم ملکوت را مخصوص اهل یقین و منوط به داشتن علم الیقین می داند ، فلذا می فرماید :

كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ( آیات 5 و 6 سوره تکاثر )

قطعاً شما اگر از علم الیقین برخوردار باشید ، ( در همین دنیا می توانید ) جهنم را ( که از حقایقِ ملکوت است ) مشاهده نمائید .

✔️قرآن در آیه فوق تصریح نموده که این دیدنِ حقایق ملکوت به محض برخورداری شما از علم الیقین در همین دنیا و هم اکنون تحقق می یابد نه آینده ، لذا لَتَرَوُنَّ را با اداتِ استقبال ( سین یا سوف ) که مربوط به آینده است قید نفرموده .

ب ) عرفا نیز مشاهده حقایق عالم مثال و ملکوت را صرفاً منوط به برخورداری از مراتب یقین ( علم الیقین ، عین الیقین و حق الیقین ) و با دیده ی ملکوتی امکان پذیر می دانند نه با چشم حسی و ظاهری ، فلذا مولانا می گوید :

     رو مجرد شو ، مجرد را ببین
     دیدنِ هر چیز را شرط است این

     گفتمی برهان این دعوی ، مبین
     گر بُدی ادراک اندر خوردِ این

ج ) بنابر این ادعای اینکه نورهایی که هنگام شب در آسمان مشاهده می گردد ، تلألوهای عالَمِ ملکوت و مثال است ، مغایر با آموزه های قرآن کریم و نیز مخالف با مبانی عرفا می باشد .

🔴  آقای وکیلی مدعی است  :

 (( ... 👈 این اعاظم از نوع تلألوهایی که در آسمان می بینند خصوصیات گذشته و آینده و روابط اینجا با عوالم ملکوت را کشف می کنند 👉... ))

نقد و بررسی :

سخن فوق نیز صرفاً یک ادعای بی دلیل است که مغایر با آموزه های مکتب تشیع نیز می باشد . توضیح اینکه :

مرحوم سید رضی در خطبه 79 نهج البلاغه آورده :

 و من کلام له ( عليه السلام ) قاله لبعض أصحابه لما عزم على المسير إلى الخوارج ، و قد قال له: إن سرت يا أمير المؤمنين في هذا الوقت خشيت ألا تظفر بمرادک ، من طريق علم النجوم فقال ( عليه السلام ):

أَتَزْعُمُ أَنَّک تَهْدِي إِلَى السَّاعَةِ الَّتِي مَنْ سَارَ فِيهَا صُرِفَ عَنْهُ السُّوءُ وَ تُخَوِّفُ مِنَ السَّاعَةِ الَّتِي مَنْ سَارَ فِيهَا حَاقَ بِهِ الضُّرُّ فَمَنْ صَدَّقَک بِهَذَا فَقَدْ کذَّبَ الْقُرْآنَ ...

خطبه اي است از آن حضرت (علیه السلام): موقعي که اميرالمومنين (علیه السلام) تصميم به حرکت به سوي خوارج گرفت، يکي از ياران آن (با نظر به علم ستاره شناسي) به حضرت عرض کرد : يا اميرالمومنين ، اگر در اين موقع حرکت فرمائي مي ترسم در مقصودت پيروز نگردي .

علی (ع) نیز در پاسخ به آن شخص ، سخنان زير را فرمودند:

 آيا گمان کرده ای که تو آن ساعتي را که هر کس در آن ساعت حرکت کند ناگواري از او برطرف مي شود را ميداني ؟!  لذا ما را از حرکت در چنين ساعتي که موجب احاطه ضرر بر انسانِ متحرک مي شود، مي ترساني؟! بدرستیکه هر کس که ترا در اين نظر تصديق کند ، قرآن را تکذيب کرده ...

ثم أقبل ( عليه السلام ) على الناس فقال:

أَيُّهَا النَّاسُ إِيَّاکمْ وَ تَعَلُّمَ النُّجُومِ إِلَّا مَا يُهْتَدَى بِهِ فِي بَرٍّ أَوْ بَحْرٍ فَإِنَّهَا تَدْعُو إِلَى الْکهَانَةِ وَ الْمُنَجِّمُ کالْکاهِنِ وَ الْکاهِنُ کالسَّاحِرِ وَ السَّاحِرُ کالْکافِرِ وَ الْکافِرُ فِي النَّارِ سِيرُوا عَلَى اسْمِ اللَّهِ.

سپس اميرالمومنين (علیه السلام) رو به مردم نمود و فرمود:

 اي مردم ، بپرهيزيد از آموزش نجوم ( براي پیش گویی و ارتباط حوادث با حقایق پنهان ملکوت ) مگر بعنوان وسيله اي براي جهت يابي در خشکي و يا در دريا ، زيرا علم نجوم انسان را به کهانت مي کشاند و منجم مانند کاهن است ، کاهن هم مانند ساحر و ساحر نیز مانند کافر می باشد و قطعاً  کافر در آتش است .

( سپس امام علیه السلام دستور حرکت را اینچنین صادر فرمود ) : بنام خداوند ، حرکت کنيد .

👈 ( جالب است که آن حضرت ، لشگر را در همان لحظه حرکت داد و برخلاف پیش بینی آن شخص ، پیروزی بزرگی نصیب ایشان گردید )

🔴ابن عربی نیز کُرویّتِ زمین را انکار نموده و در فتوحات مکیه ( ج  3 ص 459 ) می گوید :

   ( ... و لو بقيت الكرة ما مادت و ما خلق الجبال فخلق سبحانه الجبال ...)

یعنی : اگر زمین به شکل کروی می بود ، هرگز گسترده و مسطح نمی گردید و امکان آفرینش کوه ها بر روی زمین نبود ، حال آنکه خداوند بر روی آن کوه ها را آفرید .

✔️ابن عربی گُمان کرده که منظورِ قرآن از کلمه ی (سُطِحَت ) در آیه ( وَ إِلَى الْأَرْضِ کَيْفَ سُطِحَتْ‌) ، غیرِ کُروی بودنِ زمین است ، حال آنکه ، سُطِحَت به معنی دارای سطح بودنِ زمین بوده و منافاتی با کُروی بودنِ آن ندارد ، زیرا کُره نیز دارای سطح می باشد و در هندسه نیز یکی از اقسامِ سطح ، سطحِ کُروی است .

👈 یکی از دلایلی که ابوریحان بیرونی ( قرن‌ها پیش از گالیله ) برای کُرَویَّتِ زمین اقامه کرد ، استناد به سایه زمین می باشد که در حینِ ماه گرفتگی بر روی ماه به شکل کُروی مشاهده می گردد .

🔴علمای وهابی نیز منکر حرکت زمین و کُروی بودن آن می باشند ، بعنوان نمونه :

✔️ بن باز ( مفتی مشهور عربستان ) در کتاب ( الادله النقلیه والحسیه علی جریان الشمس والقمر ) ( ص 17 و 72 ) می گوید :

  👈معتقدین به حرکت زمین و کُرویت آن ، کافرند . 😳

✔️عبدالكريم بن صالح الحميد نيز در كتابش «هداية الحيران في مسألة الدوران»، (ص 12ـ 32 ) می گوید :

👈برخي علوم و فرضيه‌ها فاسد و تباه‌گر و ملحدانه است ؛ از جمله اين اعتقادات، باور به کُروی بودن و چرخش زمين است .😁

✔️همچنین ابن عثيمين در کتاب ( مجموع فتاوی و رسائل ج 3 ص 153 )  به معلمان اخطار مي‌دهد که از تدريس آن بخش از درس علوم و جغرافيا که از حرکت زمين سخن گفته مي‌شود ، خودداري کنند، چون اين مطلب باعث مفسده و گمراهي دانش‌آموزان خواهد شد .😳

🛑نتیجه :

🔘آقای وکیلی به بهانه اینکه علوم تجربی با ابزار خویش درباره متافزیک نمی تواند ابراز نظر کند ، سپتیسیسم مآبانه در همه دستاوردهای علوم تجربی به اندازه ای تشکیک نموده که حتی بدیهی ترین حقیقت جهان هستی ، یعنی وجود اجرام آسمانی اعم از ( خورشید ، ستارگان و سیارات ) را انکار نموده که این امر در تضاد با آموزه های قرآن کریم و بدیهیات معرفتی می باشد .

🔘نامبرده با رویکردی تأویلی ، نورهایی که هنگام شب در آسمان مشاهده می گردد را تلألوهای عالَمِ مثال و ملکوت می داند که این ادعا مغایر با نص قرآن کریم و حتی در تضاد با مبانی عرفان می باشد .

( همانطوریکه گفتیم ، انوار ملکوت فقط برای عده ای خاص آنهم با دیده یقین قابل رویت است اما اینکه انوار مزبور در آسمان توسط همه ی اهل زمین قابل مشاهده است ، بهترین دلیل بر بطلان ادعای مزبور می باشد ) .

🔘آقای وکیلی در سلسله مباحث عیار تجربه در بدیهی ترین مشهودات حسی نیز تشکیک نموده و علوم حسی و تجربی را فاقد ارزش می داند ، حال آنکه ارزش و اهمیت قوای حسی تا به آنجاست که قرآن کریم به دیدنی‌ها که عظمت آن‌ها به وسیله دیدن روشن می‌شود سوگند یاد می‌کند. «فَلَا أُقْسِمُ بِمَا تُبْصِرُونَ وَمَا لَا تُبْصِرُونَ»؛ «سوگند به آنچه که می‌بینید و آنچه که نمی‌بینید» و از همین جاست که گفته شده : « مَن فَقدَ حِسّاً فَقَدَ عِلمَاً »؛ اگر کسی حسی را از دست بدهد، علم ناشی از آن حس را نیز از دست خواهد داد.

🔘به نظر می رسد که آقای وکیلی با بی اعتبار خواندن علوم حسی و تجربی ، تلویحاً راه کشف و شهود را بعنوان بهترین راه شناخت به مخاطب القاء می نماید و به این ترتیب ایشان در مباحث شناخت‌شناسی ( اپیستمولوژی  epistemology ) دچار رویکری گزینشی و یکسو نگری شده است .

🔘از نظر اسلام همه ابزار و راه های شناخت ( حس ، تجربه ، فطرت ، عقل ،  قلب ، وحی ) هر کدام در قلمروی خود ارزشمند بوده و کاربرد خاص خود را دارد فلذا ترجیح کشف و شهود بر علوم حسی و تجربی توسط آقای وکیلی با دیدگاه جامع اسلام در امور معرفتی ، سازگار نمی باشد .

🔘 علامه طهرانی و فرزند ایشان محمد صادق طهرانی در کتاب ( نور مجرد ص 696 و 698 ) استفاده از چنگال و میز ناهار خوری را  تشبٌّه به کُفّار می دانند ، لذا بیان چنین نظرات شاذّی مانند ( انکار ستارگان و ... ) از آقای وکیلی که دست پروده ی ایشان است ، چندان دور از انتظار نیست .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

برگرفته از دروس نقد تصوف حوزوی سید رضا نوعی (حکیم )