پیام شیعه | Shia

آیا دعایِ تحویلِ سال ، مُعتبر است ؟

دعای تحویلِ سال در منابع روایی اوّلیه و معتبرِ شیعه یا اهلِ سُنت ، وارد نشده و همچنین در کتاب‌های معتبر و مشهورِ دعا ( سید ابن طاووس در اقبال و شیخ طوسی در مصباح المتهجد) به آن اشاره ای ننموده‌‌اند .

فقط برای اولین بار ، علامه مجلسی در کتاب «زاد المعاد» به نَقل آن پرداخته ، لیکن ایشان تصریح نموده ، منبعِ او ، برخی از کتاب‌های غیرِ مشهور بوده که در همان کُتُب نیز این دعا به معصوم(علیه‌‌السلام) نسبت داده نشده است.

به استنادِ قائده ی( تَسامُحِ در ادله ی سُنَن ) نیز نمی توان این دعا را بجا آورد زیرا موردِ استعمالِ قاعده ، جایی است که ثوابِ خاصی بر عَمَلِ خاصی به یکی از معصومین(علیهم‌‌السلام) نسبت داده شود که این خصوصیت در این دعا نیست.

👈با توجه به موارد مطروحه ی فوق ، دعای تحویل سال ، مَأثور و معتبر نبوده و نمی توان آنرا به معصومین نسبت داد ، اما این دعا ، مُشکلِ محتوائی نداشته و چنانچه بعنوانِ راز و نیاز و مناجاتِ با خداوندِ سُبحان ، خوانده شود بلااشکال می باشد .

روایت مجلسی از دعای مزبور این چنین است :

«یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ»

تپیدم ، ناله کردم ، داغ گشتم ، خاک گردیدم
وفا افسانه ها دارد که می باید شنید از من

🔴سئوال :  آیا روایتِ لَیلَةُ الرَّغائب ، معتبر است ؟

پاسخ :

 لَیلَةُ الرَّغائِب ، نام نخستین شبِ جمعه ی  ماهِ رجب است. بر اساس روایتی از پیامبر(ص)، در این شب فرشتگان به کعبه می‌آیند و از خداوند درخواست می‌کنند شخصِ روزه‌دار ، در ماه رجب را ببخشد.  در این روایت ، اعمال خاصی از جمله ( روزه پنج شنبه و خواندنِ نماز مستحبی ،بین نماز مغرب و عشاء ) با کیفیتِ خاصی بیان شده است.

👈 حدیثِ لَیلَةُ الرَّغائِب ، برای اولین بار در کتاب اقبالُ الاعمالِ سید بن طاووس (بدونِ سَنَد )آمده و پیش از آن در منابع حدیثِ شیعه نیامده .

💥علامه مجلسی (ره) در کتاب زاد المعاد به غیر معتبر بودن آن اشاره نموده و اغلب علماء عظام و از جمله مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی نیز ( بدلیل ضعیف و غیر معتبر بودنِ حدیثِ مزبور) ، استحبابِ نماز لیلةُ الرَّغائب را نمی‌پذیرند و تنها انجام آن را به امید ثواب ،جایز می‌دانند. (( تصویر بالا 👆))

تعدای از علمای حدیثِ شیعه ، از جمله مرحوم علامه محمد تقی شوشتری ، حدیث مذکور را به دلیلِ مجهول بودنِ راویانِ آن ، غیر معتبر و غیر قابل اعتماد می‌دانند. (( تصویر بالا 👆))

📚 ( النجعه فی شرح اللمعه  ج‌۳  ص ۱۰۳ ) ،(فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج۲، ص۱۷۲.) ، (ابن طاووس، الإقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۱۸۶) . ( زاد المعاد مجلسی ص 40 و 42) .

با توجه به موارد مطروحه ی فوق ، در ارتباط با حدیثِ لَیلَةُ الرَّغائِب ، بطور کلی سه نظریه وجود دارد :

 - عده ای علیرغم اینکه ضعف سندِ روایتِ لَیلَةُ الرَّغائِب را قبول دارند ، لیکن با توجه به قائده ی ( تَسامح در ادلّه ی سُنَن ) ، عمل به حدیثِ مذکور را از بابِ استحباب ، جایز می دانند.
- گروه دیگری از علماء ، قائده ی ( تَسامح در ادلّه ی سُنَن ) را یا قبول نداشته و یا حدیثِ مورد بحث را مشمولِ آن نمی دانند ، لذا عملِ به حدیث را از بابِ رجاء و به امید ثواب و نه به قصدِ ورود ، جایز می دانند.
- تعدادی از علماء نیز توصیه فرموده اند : بجای اینکه به روایتِ ضعیف و مورد تردید عمل کنیم ، بهتر است که ترجیحاً ، در شبِ جمعه ( اول ماه رجب ) به اعمالِ مشترک و مُعتبری که در سایر لیالی جمعه ، وارد شده عمل گردد .